بازخوانی شخصیت علمی شهید دکتر مصطفی چمران

31خرداد ماه مصادف است با سالروز شهادت شهید چمران. شهیدی که در دوران تحصیل خود همواره برترین بود و علاوه بر حضور مستمر در جوامع علمی داخل کشور در معتبرترین دانشگاه امریکا با ممتازترین درجه علمی موفق به اخذ دکترای الکترونیک و فیزیک پلاسما شد.دکتر مصطفی چمران در سال 1311 در تهران، خیابان پانزده خرداد، بازار آهنگرها، سرپولک متولد شد. وی تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه انتصاریه، نزدیک پامنار گذراند و پس از آن به در دارالفنون و دبیرستان البرز دوران متوسطه را گذراند. وی تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشکده فنی دانشگاه تهران ادامه داد و در سال 1336 در رشته الکترومکانیک فارغ التحصیل شد و یک ‏سال به تدریس در دانشکده فنی پرداخت.

وی در همه دوران تحصیل شاگرد اول بود به همین دلیل در سال 1337 با استفاده از بورس تحصیلی شاگردان ممتاز به امریکا اعزام شد و پس از تحقیقات‏علمی در جمع معروف ترین دانشمندان جهان در دانشگاه کالیفرنیا و دانشگاه برکلی معتبرترین دانشگاه امریکا با ممتازترین درجه علمی موفق به اخذ دکترای الکترونیک و فیزیک پلاسما شد. دکتر مصطفی چمران از 15سالگی در درس تفسیر قرآن مرحوم آیت‏ الله طالقانی، در مسجد هدایت و درس فلسفه و منطق استاد شهید مرتضی مطهری و بعضی از اساتید دیگر شرکت می ‏کرد و از اولین اعضاء انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران بود.

وی در مبارزات سیاسی دوران دکتر مصدق از مجلس چهاردهم تا ملی شدن صنعت‏ نفت شرکت داشت و از عناصر پرتلاش در پاسداری از نهضت‏ ملی ایران در کشمکش ‏های مرگ و حیات این دوره بود. بعد از کودتای ننگین 28 مرداد سال 1332و سقوط حکومت دکتر مصدق به نهضت مقاومت ملی ایران پیوست و سخت‏ ترین مبارزه ها و مسئولیت های او علیه استبداد و استعمار شروع شد و تا زمان مهاجرت از ایران، بدون خستگی و با همه قدرت خود، علیه نظام طاغوتی شاه جنگید و خطرناک ‏ترین مأموریت ‏ها را در سخت‏‏ ترین شرایط با پیروزی به انجام رسانید.چمران در امریکا با همکاری بعضی از دوستانش برای اولین ‏بار انجمن اسلامی دانشجویان امریکا را پایه ‏ریزی کرد و از مؤسسین انجمن دانشجویان ایرانی در کالیفرنیا و از فعالین انجمن دانشجویان ایرانی در امریکا به شمار می ‏رفت که به دلیل این فعالیت ‏ها، بورس تحصیلی شاگرد ممتازی وی از سوی رژیم شاه قطع شد.وی پس از قیام خونین 15خرداد سال 1342و سرکوب مبارزات مردم مسلمان به رهبری امام‏خمینی (ره) در اقدامی جسورانه به همراه بعضی از دوستان خود رهسپار مصر می ‏شود و مدت دو سال، در زمان عبدالناصر،‌ سخت‏ ترین دوره‏های چریکی و جنگ‏ های پارتیزانی را می‏آموزد و به عنوان بهترین شاگرد این دوره شناخته می‏شود و فوراً مسئولیت تعلیم چریکی مبارزان ایرانی به عهده او گذارده می شود.

بعد از وفات عبدالناصر، ایجاد پایگاه چریکی مستقل، برای تعلیم مبارزان ایرانی، ضرورت پیدا می‏ کند و لذا دکتر چمران رهسپار لبنان می ‏شود تا چنین پایگاهی را تأسیس کند. او به کمک امام موسی ‏صدر، رهبر شیعیان لبنان، حرکت محرومین و سپس جناح نظامی آن، سازمان «امل» را براساس اصول و مبانی اسلامی پی ‏ریزی کرد.دکتر چمران با پیروزی انقلاب اسلامی ایران بعد از 23 سال هجرت به وطن بازگشت و تجربیات انقلابی و علمی خود را در خدمت انقلاب ‏گذارد. وی فعالانه و قاطعانه به سازندگی پرداخت و در شغل معاونت نخست ‏وزیر در امور انقلاب به حل کردستان پرداخت و در موضوع «پاوه» قدرت ایمان و شجاعت او بر همگان ثابت شد.

دکتر چمران بعد از پیروزی در کردستان به تهران احضار شد و از طرف امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامیبه وزارت دفاع منصوب شد.دکتر مصطفی چمران همچنین در اولین دور انتخابات مجلس شورای اسلامی، از سوی مردم تهران به نمایندگی انتخاب شد. وی سپس به نمایندگی رهبر کبیر انقلاب اسلامی در شورایعالی دفاع منصوب شد و مأموریت یافت تا بطور مرتب گزارش کار ارتش را ارائه کند.
ایجاد واحد مهندسی فعال برای ستاد جنگ های نامنظم یکی از برنامه هایی بود که به کمک آن، جاده‏های نظامی به سرعت در نقاط مختلف ساخته شد و با نصب پمپ‏های آب در کنار رود کارون و احداث یک کانال به طول حدود بیست کیلومتر و عرض یک متر در مدتی حدود یک ‏ماه، آب کارون را به طرف تانک‏ های دشمن روانه ساخت، به طوری که آنها مجبور شدند چند کیلومتر عقب‏نشینی کنند و سدی عظیم مقابل خود بسازند و با این عمل فکر تسخیر اهواز را برای همیشه از سر به دور دارند.دکتر چمران در سحرگاه سی ‏و یکم خردادماه سال شصت، پس از خداحافظی با رزمندگان در منطقه دهلاویه بر اثر ترکش خمپاره به پشت سر به شهادت رسید.وی کتاب هایی از جمله بینش و نیایش، انسان و خدا، خدا بود و دیگر هیچ نبود، کردستان، لبنان، رقصی چنین میانه میدانم آرزوست و زیباترین سروده هستی را نیز به رشته تحریر در آورده است.