چگونه دعا کنیم تا مستجاب شود

 

امام صادق (علیه السلام )می فرماید: دلهای خویش را خوب وارسی کنید ببینید آیا دلتان پاک است یا در آن علاقه به غیر خدا نیز وجود دارد، اگر در آن جز خدا نبود آنگاه هر چه خواستید از خدا مسئلت کنید که خدا می دهد، چون دعای موحد مستجاب است.

امام صادق (علیه السلام )می فرماید: دلهای خویش را خوب وارسی کنید ببینید آیا دلتان پاک است یا در آن علاقه به غیر خدا نیز وجود دارد، اگر در آن جز خدا نبود آنگاه هر چه خواستید از خدا مسئلت کنید که خدا می دهد، چون دعای موحد مستجاب است و موحد کسی است که در قلبش جز اعتقاد به حق چیزی راه نیافته باشد، امام (علیه السلام) می فرماید: «تبحروا قلوبکم ان أنقاها الله من حرکه الواجس لسخط شیء من صنعه فاذا وجدتموها کذلک فاسئلوه ما شئتم».(1)
درهای آسمان برای کفار و منافقان باز نمی شود: «لا تفتح لهم أبواب السماء».(2) مسئولین آسمان فرشتگانی اند که خدا با وحی آنان را هدایت می کند. «و أوحی فی کل سماء أمرها»(3). در هر آسمان، امر مربوط به آن را خدای سبحان با وحی اعلام می دارد. حال این آسمان، ظاهری دارد که نورهای ظاهری در اوست و سر و باطنی دارد که نورهای درونی در اوست.
امیرالمؤمنین (سلام الله علیه) در جواب این سؤال که بین زمین و آسمان چقدر فاصله است؟ هم به آسمان ظاهری اشاره کرد و هم به آسمان باطنی فرمود: «بین السماء و الأرض مد البصر و دعوه المظلوم»(4). اگر کسی خواست دعا کند که به باطن آسمان برسد و یقیناً مستجاب گردد، راهش این است که تمام علاقه ها و امیدهایی که به غیر خدا تعلق گرفته قطع کند. به هر اندازه که انسان موحد است دعای او مستجاب می شود و خدای سبحان دعای موحد را رد نمی کند و به اندازه ی توحید او دعایش مستجاب است. حال اگر مظلومی چشم کمک به احدی نداشت، دعای او یقیناً مستجاب است.
مظلوم دو قسم است: اول: ستم دیده ای است که احیاناً به دیگران تکیه می کند، دعای او دعای موحد نیست. دوم: مظلومی که دست او از همه جا کوتاه است و هیچ تکیه گاهی جز خدا ندارد که به آن اعتماد کند و درصدد جبران برآید. لذا طبق این نقل امیرالمؤمنین (علیه السلام )فرمود: فاصله بین زمین و باطن آسمان دعای مظلوم است.
امام سجاد (علیه السلام) می فرماید: در واپسین دم حیات، پدرم حسین بن علی (سلام الله علیهما)آخرین وصیتی را که پدرش به او فرموده بود بیان کرد که پسرم !: «ایاک و ظلم من لا یجد علیک ناصراً الا الله»(5) زنهار از ظلم و ستم بر کسی که یاوری جز خدا ندارد. همین معنا را امام سجاد به عنوان آخرین وصیت به امام باقر (علیهما السلام) بیان فرمودند.
همه اقسام ستم بد است. ولی به مظلومی که هیچ پناهگاهی جز خدا ندارد، ستم نکنید که دعای او یقیناً مستجاب است.
لازم نیست انسان از همه امکانات محروم باشد تا موحد شود؛ بلکه انسان وقتی در دعا موحد است که خود را از همه امکانات محروم و آنها را بی اثر ببیند.
دعا باید به جایی برسد که فرمان از آنجا صادر می شود. جای صدور فرمان را «عرش» می نامند. عرش، مقام فرماندهی و فرمانروایی خدای سبحان است. هم او که مالک دنیا و آخرت است و با این مقام جهان هستی را اداره می کند. اینکه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: اگر یتیمی آزرده شد عرش خدا به لرزه در می آید(6)، یعنی مقام فرمانروایی در مورد ظلم به یتیم تصمیم می گیرد.
رسول خدا در خطبه ی شعباینه دستور فرمود که: «فاسئلوا الله ربکم بنیات صادقه و قلوب طاهره» با انگیزه و نیت صادقانه و دلی پاک و روحی وارسته از خدا مسئلت کنید.
مقصود از قلب طاهر به فرموده امام صادق (علیه السلام) دلی است که در آن خاطره ای به جز خاطره «الله» نباشد(7).
امام حسن (علیه السلام)فرمود: «و أنا الضامن لمن لم یهجس فی قلبه الا الرضا بما قضی الله أن یدعوا الله فیستجاب له»(8). اگر کس مواظب قلبش باشد تا هواجس و خاطراتی که مورد رضای خدا نیست، در آن خطور نکند، من ضامنم که او مستجاب الدعوه باشد.
گفتم که کی ببخشی بر جان ناتوانم
گفت آن زمان که نبود جان در میان حایل(9).

پی نوشت :
1- امالی شیخ مفید، ص 67، مجلس 7، ح 1.
2- سوره ی اعراف، آیه ی 40.
3- سوره ی فصلت، آیه ی 12.
4- بحار، ج 10، ص 88.
5- کافی، ج 2، ص 333، ح 5.
6- «ان الیتیم اذا بکی اهتزله العرش» (بحار، ج 72، ص 5).
7-«القلب السلیم الذی یلقی ربه و لیس فیه أحد سواه» (کافی، ج 2، ص 16).
8- همان، ص 67، ح 11.
9- دیوان حافظ، غزل 307.