واژه «نشریات زرد» یا به اصطلاح وسیعتر آن «روزنامهنگاری زرد» یعنیism yellow journal ریشه در تاریخ آمریکا و دعوای دو روزنامهنگار آمریکایی به نامهای Randolph Hearst William و Joseph Pulitzer دارد.
وسایل ارتباط جمعی را میتوان یکی از مهمترین ابزارهای ارتقای سطح آگاهی یک جامعه تلقی کرد. اگر چه در سالهای اخیر علیرغم ظهور ابزارهای پیشرفته رسانهای و ارتباط جمعی نظیر اینترنت، ماهواره و ... رسانههای مکتوب همچنان جایگاه خود را به عنوان یک رسانه تعیین کننده در جوامع امروزی حفظ کردهاند. شاید به جرأت بتوان گفت مطبوعات به عنوان رکن چهارم دموکراسی قادرند به وسیلهای جهت پیشرفت همه جانبه جوامع تبدیل شوند و با طرح مشکلت و ا نعکاس این موارد به مسؤولین ، جامعه را به سمت تعالی و بالندگی سوق دهند. با استناد به آمار و ارقام، تعداد نشریات کشور در دهه اخیر به شکل قابل توجهی رشد داشته است. برای مثال در سال 1365 تنها 99 نشریه در ایران انتشار مییافت در حالی که این رقم در سال 1385 طبق آمار اداره کل مطبوعات وزارت ارشاد از مرز 2500 نشریه نیز فراتر رفته است.
تاریخچه نشریات زرد؛
واژه «نشریات زرد» یا به اصطلاح وسیعتر آن «روزنامهنگاری زرد» یعنیism yellow journal ریشه در تاریخ آمریکا و دعوای دو روزنامهنگار آمریکایی به نامهای Randolph Hearst William و Joseph Pulitzer دارد. بحث این دو در اواخر قرن 19 بر سر این نکته بود که چه کار کنند که فروش روزنامهشان در آمریکا بیشتر شود، در آن موقع علاوه بر اخبار و مطالب دیگری که در روزنامه درج میشد، داستانهای مصوری به نام کمیک استریپ در روزنامه چاپ میکردند که یکی از معروفترین آنها داستانی بود به نام Yellow Kid یا «بچه زرد».
نحوه اداره نشریات زرد؛
نشریات زرد به واسطه نوع مطالب خود که غالبا بر گرفته از اینترنت و سایتهای خبری و اطلاعرسانی است از نیروی انسانی زیادی استفاده نمیکنند. چندی پیش یکی از اعضای به اصطلاح تحریریه این نشریات گفته بود: «من ظرف یک روز تمام مطالب هفتهنامه متبوع خود را از اینترنت جمعآوری میکنم». در بسیاری از مطبوعات زرد روال بدین گونه است که این مطالب مثلا از یک سایت اینترنتی استخراج میشود، سپس مطالب استخراج شده را از نظر ظاهری تغییر میدهند. مثلا تیتر آن را عوض میکنند، یا نام منبع را از متن خبر حذف میکنند و احیانا اگر خبر خیلی بلند باشد، آن را کوتاه میکنند و در نهایت این اخبار پس از انجام این تغییر و تحولات برای درج در نشریه آماده میشود. نکته مهمی که در اداره مطبوعات زرد وجود دارد بحث اجاره دادن این نشریات است. اجاره نشریه و به طور کلی نشریات اجارهای که ظاهرا برای مسؤولان اداره کل مطبوعات داخلی تبدیل به یک معضل بزرگ شده است، اخیرا شدت و رواج بیشتری یافته است. بررسیهای انجام شده توسط مسؤولان و متولیان امر حاکی از افزایش روند اجاره نشریاتی است که عمدتا صاحبان آنها (صاحب امتیاز و مدیر مسؤول ) به دلایلی از قبیل مشکلات مالی، عدم توانایی انتشار نشریه و همچنین با هدف کسب درآمد بیشتر اقدام به واگذاری نشریه به افرادی کردهاند که این افراد غالبا سابقه اجاره نشریات را در کارنامه خود دارند. مطلب دیگر در خصوص اداره این قبیل نشریات آن است که مطبوعات عامه پسند غالبا توسط دو یا سه نفر اداره میشوند و تمام مراحل آماده کردن نشریه تا مرحله چاپ توسط همین دو یا سه نفر انجام میپذیرد.
محتوای نشریات زرد؛ طرح و ترکیب اغلب این نشریات شبیه به هم است و تقریبا اکثر قریب به اتفاق این نشریات در محتوا از الگوی واحدی پیروی میکنند. چند عنوان درشت و عکسهای بزرگ در صفحه اول، بخشی راجع به فال و پیشگویی ، یک صفحه برای تماسهای تلفنی خوانندگان با نشریه، صفحات میانی برای عکسهای بزرگ هنرپیشهها یا فوتبالیستها برای چسباندن به دیوار، مقداری داستان و ماجراهای عشقی و جنایی تقریبا در تمامی این نشریات تکرار میشود.
اخبار اجتماعی و حوادث؛ درج اخباری از قتل ، غارت ، تجاوز به عنف، طلاق ، دختران فراری ، زورگیری ، اعتیاد ، فساد ، فحشا و ... کنار هم، آن هم بدون کوچکترین تحلیلی در خصوص این موضوعات خواننده را دچار آشفتگی ویران کنندهای میکند که این مسأله خود میتواند شکل دهنده بسیاری از معضلات و مشکلات اجتماعی در جامعه باشد.
اخبار هنری؛ درج اخبار از بازیگران و ورزشکاران مشهور غربی نیز یکی از موضوعات مورد توجه همه نشریات زرد است. اکثر مطبوعات زرد در مطالب خود وارد خصوصیترین مسایل زندگی این افراد میشوند.
سخنی با مسؤولان؛ تأثیرات بسیار عمیقی که مطبوعات زرد بر فکر و ذهن مخاطب میگذارند را میتوان در راستای استحاله آرام فرهنگی کشور ارزیابی کرد. بالاخره ، متولیان فرهنگی کشور باید مشخص کنند که حد یقف این نشریات در پرداختن به مطالب سخیف ، لمپن ، کذب و بیارزش تا کجاست؟ به همین دلیل پیشنهاد میشود کارشناسان زبده فرهنگی این موضوع را در کانون توجهات خود قرار داده و برای این قبیل نشریات منشوری تدوین کنند تا چارچوبی باشد برای ادامه فعالیت آنان. با توجه به نکات ذکر شده به نظر میرسد مسؤولان باید با اخطار جدی به نشریات زرد خانوادگی نظیر تدبیر و زندگی، خانه و خانواده ، خانواده شاد ، خانواده سبز و ... آنان را از این روند ناثوابی که در پیش گرفتهاند بر حذر دارند و در خصوص نشریات جدول نیز راهکارهای عملی اتخاذ نمایند. ذکر این نکته ضروری است که تساهل و تسامح امروز ما با این نشریات که برخی از مسؤولان آن نیز به بعضی منابع قدرت اتصال دارند به قیمت آلودگی فکری نسل فردای ایران عزیز تمام میشود. ......................................................................................... منبع:مرکز اسناد انقلاب اسلامی و فارس |