عدالت اجتماعی و مصادیق آن در جامعه امروز ایران

در اسلام عدالت به چند معنی بکار رفته است.
الف- عدالت به معنی موزون بودن
اگر ما یک مجموعه ای را در نظر بگیریم در آن اجزاء مختلف برای دستیابی به یک هدف مشغولند، باید شرایطی را بوجود آوریم که ارتباط میان آنها از لحاظ کمیت و کیفیت رعایت شود. در این صورت این مجموعه می تواند اثر مطلوب خود را بدهد. عدالت به معنای تعادل و توزان از شئون حکیم و علیم بودن خداوند است به اقتضای علم شامل و حکمت عام خود می داند که برای ساختن هرچیز، چه اندازه مواد لازم و ضروری است و همان اندازه در آن قرار می دهد .

ب- عدالت به معنی تساوی و نفی هرگونه تبعیض
بدین معنا که هیچ تفاوتی میان اشخاص وجود ندارد با در نظر گرفتن استحقاق و نیاز هر فرد، عدالت را در میان آنها برقرار کنیم، که چنین مساوات و برابری را می توان عین عدالت نامید.

ج- عدالت به معنی رعایت استحقاق‌ها و رحمت های الهی
موجودات در جهان هستی هر کدام دارای استحقاق خاص خود هستند و ذات مقدس الهی نیز به هر موجودی آن چه را که استحقاقش را دارد رحمت اعطا می‌کند و این به معنی "عدل الهی" است. خداوند "فعال ما یشاء" است و خلقت آسمان ، زمین، موجودات و انسان همه از روی عدالت است.
افلاطون حکیم یونان می گوید : « هر فرد در شهر باید یک کار داشته باشد همین کاری که طبیعت او برای آن استعداد خاصی داشته باشد. پرداختن به کار خود و پرهیز از دخالت در کار دیگران عین عدالت است.»

ارسطو حوزه عدالت را توسعه می دهد و نه تنها آن را درباره کسانی که درباره چیزهایی که آنان نیز می داند، از سوی دیگر به مساله برابری در وضعیت برابر که نتیجه منطقی پرداختن بکار متناسب با استعداد هرکس است تصریح می کند و می نویسد: « در سیاست نیکی به جز دادگری نیست که صلاح عامه بدان وابسته است.»

استاد شهید مطهری می فرماید: « قطع نظر از اجتماع و زندگی اجتماعی نیز، عدالت مفهوم دارد، زیرا ظلم مفهوم دارد، مورد ظلم اختصاص به انسان ندارد، نسبت به یک حیوان نیز می توان عادل بود و ظالم و این از آن رو است که حیوان و همچنین انسان قبل از مرحله زندگی اجتماعی، حقوقی دارد پس عدالت قطع نظر از اجتماع عبارت است از عدم تجاوز به حق ذی حق عدالت اجتماعی از شعائر اسلامی است و در انقلاب اسلامی به عنوان محور در جامعه مطرح شده است و قیام به قسط و عدل از اصول و اهداف پیامبران و ائمه و تمام نهضت های اسلامی و از جمله انقلاب اسلامی بوده است. تحقق این مهم در سایه تلاش و مساعی جمیله کارگزاران اسلامی تحقق یافتنی است.»

حرکتهای اصلاحی و رفومیستی در جامعه نقطه مقابل فساد است، هرجا فساد باشد نقطه مقابل آن اصلاح وجود دارد. عدالت رفع فساد و تحقیق حق و عدل و قسط و برابری و تساوی در جامعه است. یکی از اهداف انقلاب اسلامی تحقق عدالت اجتماعی بوده است. بدین معنی که تمام مردم نقاط، شهر و روستا، مرکز و حومه ، شمال و جنوب، غرب و شرق، غنی و فقیر باید از بوجود آمدن آن لذت ببرند و استقبال نمایند. آیا ما در حال حاضر چقدر به این وضع نزدیک شده ایم  ؟