به مناسبت روز مجلس و قانون

هفتم خرداد ماه سال روز تشکیل اولین دوره "مجلس شورای اسلامی " است،این روز به عنوان روز "مجلس و قانون " نامگذاری شده است.

واژه مجلس اخذ شده از واژه فرانسوی "پارلمان"است این نهاد وظیفه قانونگذاری ونظارت برکار دولت یا قوه مجریه را بر عهده دارد.

نخستین مجلس قانونگذاری پس از مجالس روم و یونان باستان در سال ‪۹۲۰‬ میلادی درکشور کوچک "ایسلند" در شمال اروپا و پس از آن در اواسط قرن ‪ ۱۳‬درانگلیس تشکیل شد.

حدود و اختیارات مجلس در کشورهای مختلف متفاوت است. در بسیاری از کشورهای جهان سوم انتخابات پارلمانی و پارلمان جنبه صوری و نمایشی دارد و نمایندگان اینگونه مجالس که با مداخله و اعمال نفوذ دولت به مجلس راه می‌یابند، وظیفه ای جز تائید تصمیمات قدرت حاکم ندارند.

در کشورهایی که با اصول دمکراسی و مردم سالاری اداره می‌شوند
پارلمان مرکز ثقل سیاست وتصمیم گیری درباره مسائل مملکتی است.

درایران،پس از "انقلاب مشروطه" نخستین قانون اساسی تدوین و "مجلس شورای ملی " تشکیل شد.

به دنبال تحصن علما و مردم در دوره قاجار و درخواست های پیاپی آنها، " مظفرالدین شاه " در ‪ ۱۴‬مرداد ‪۱۴ )۱۲۸۵‬جمادی الثانی ‪ ۱۳۲۴‬ه .ق ) با صدور فرمانی دستور تشکیل مجلس مشورتی متشکل از منتخبان، شاهزادگان، علما،اعیان و اشراف، حاکمیت،تجار و اصناف را صادر کرد تا "در اداره امور دولتی و مصالح عامه ومنافع ملی کشور مشاوره کنند".

نخستین مجلس قانونگذاری ایران با سخنان "مظفرالدین شاه قاجار" در ‪ ۱۸‬شعبان ‪۱۳۲۴‬ه .ق آغاز به کار کرد و به موجب قوانینی که
درهمین مجلس تصویب شد انتخابات بعدی با رای مستقیم مردم انجام شد.

در مجلس اول ‪ ۱۵۶‬نماینده حضور داشتند. تا سال‪ ۱۳۳۶‬هجری شمسی دوره مجلس دو ساله بود و پس از آن تا سال‪ ۱۳۵۷‬چهار ساله شد. درابتدا زنان حق رای دادن نداشتند اما از سال ‪ ۱۳۴۳‬حق رای بدست آوردند.

گذشته از مجلس شورای ملی که از آن به عنوان مجلس قانون گذاری یاد می شد در سال ‪ ۱۳۲۸‬ه .ق - مجلس سنا نیز فعالیت خود را آغاز کرد.

دوره این مجلس ابتدا ‪ ۶‬سال بود و در سال ‪ ۱۳۴۵‬به ‪ ۴‬سال کاهش یافت .

‪ ۳۰‬نفر از ‪ ۶۰‬عضو سنا ( ‪۱۵‬نفر تهران ‪ + ۱۵‬نفر شهرستان ها) انتصابی بودند. اعضای مجلس سنا را بیشتر بزرگ مالکان و تجار بزرگ، وزرا و نظامیان ارشد بازنشسته، سفرا یا استانداران و دیگر شخصیت های برجسته تشکیل می‌دادند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن سال ‪ ۱۳۵۷‬با توجه به جایگاه مهم مشورت و شورا در اسلام و اهمیت مردم سالاری دینی و پیروی از کلام نغز و برحق امام راحل خمینی کبیر (ره ) که فرمودند "میزان رای ملت است " ، "مجلس شورای اسلامی " فعالیت خود را آغاز کرد.

این فعالیت هرگز دچار فترت و تعطیلی نشد و در هیچ شرایطی حتی در شرایطی بسیار سخت مانند جنک ایران و عراق، انتخابات مجلس در
حوزه های مناطق جنگ زده برگزار شد.

***ویژگی های نخستین مجلس شورای اسلامی
ویژگی های نخستین مجلس پس از انقلاب از جهات مختلف حایز اهمیت است.

نخستین مجلس در جمهوری اسلامی تحت عنوان "مجلس شورای ملی " در‪ ۷‬خرداد ‪ ۱۳۵۹‬گشایش یافت . نامی که در جلسه ‪ ۳۱‬تیر ‪ ۱۳۵۹‬با تصویب نمایندگان به "مجلس شورای اسلامی " تغییر یافت .

انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی در بیست و چهارم اسفندماه ‪ ۱۳۵۸‬برگزار شد.

بر اساس اطلاعات پایگاه اطلاع رسانی مجلس شوارای اسلامی در آن زمان ‪ ۱۰‬میلیون و ‪ ۸۷۱‬هزار و ‪ ۶۴۵‬نفر در انتخابات شرکت کردند. با توجه به شرایط انقلابی جامعه ایران، این دوره از عمر مجلس به خاطر اختلاف نظر شدید نمایندگان که از طیف‌ها و گروه های مختلف سیاسی بودند به تغییر قوانین قدیمی و تصویب قوانین جدید گذشت.

انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی در یک فضای کاملا باز سیاسی انجام شد و صلاحیت کاندید اها و داوطلبان از سوی وزارت کشور مورد بررسی قرار گرفت و توسط وزیر وقت تایید یا رد شد.

تنوع نامزدها و شعارهای انتخاباتی اولین دوه انتخابات مجلس شورای اسلامی از ویژگی و برجستگی خاصی برخوردار بود که بررسی این ویژگی ها از لحاظ تنوع آراء ودیدگاههای مختلف خود تحقیق و پژوهش مستقلی رامی طلبد.

گذشته از این تنوع، از جمله مسایلی که در آن دوره بحث برانگیز بود موضوع دو مرحله ای شدن انتخابات بود.

با طرح این موضوع ،گروه‌ها و شخصیت های سیاسی به دو مرحله ای شدن انتخابات اعتراض کردند. به گفته مخالفان با اجرای این طرح، نمایندگان احزاب و گروه‌ها از راهیابی به مجلس باز می‌ماندند، در مقابل موافقان طرح چنین عنوان می‌کردند که دو مرحله ای شدن انتخابات موجب می‌شود تا نمایندگان منتخب ، نماینده طیف وسیعی از مردم باشند. سرانجام انتخابات با همان قانون دو مرحله ای به اجرا درآمد.

نخستین مجلس در جمهوری اسلامی تحت عنوان "مجلس شورای ملی " در‪ ۷‬خرداد ‪ ۱۳۵۹‬گشایش یافت . نامی که در جلسه ‪ ۳۱‬تیر ‪ ۱۳۵۹‬با تصویب نمایندگان به "مجلس شورای اسلامی " تغییر یافت .

هم اکنون مجلس شورای اسلامی هفتمین دوره خود را می‌گذراند.