روزشمار توصیفی جنگ تحمیلی (‪(۱‬

جنگ هشت ساله عراق علیه ایران و دفاع مقدس رزمندگان پر توان ایران اسلامی با فراز و فرودهای خود و برگزاری صدها حرکت نظامی و عملیاتی از ‪۳۱‬ شهریورماه ‪ ۱۳۵۹‬آغاز و با پذیرش قطعنامه ‪ ۵۹۸‬شورای امنیت سازمان ملل در تاریخ ‪ ۲۷‬تیرماه ‪ ۱۳۶۷‬از سوی جمهوری اسلامی ایران و اعلام رسمی آتش بس توسط دبیرکل سازمان ملل در تاریخ ‪ ۲۹‬مردادماه ‪ ۱۳۶۷‬به پایان رسید.

روزشمار جنگ تحمیلی و تشریح مختصر عملیاتهای برجسته نیروهای خودی و دشمن در طول هشت سال، نشان‌دهنده نحوه عمل ارتش عراق و تلاش و ایثار رزمندگان اسلام در مقابل دشمن تا دندان مسلح و حمایت شده غرب است.

آغاز جنگ (سال ‪:(۱۳۵۹‬
در سی و یکم شهریور ‪ ۱۳۵۹‬در شرایطی که اقدامات متعدد دولت وقت آمریکا جهت براندازی نظام نوپای انقلاب اسلامی یکی پس از دیگری با شکست مواجه می شد، رژیم جنگ طلب و توسعه طلب عراق با حمایت آمریکا ، مرزهای جمهوری اسلامی ایران را مورد حمله نظامی قرار داد و بطور همزمان نیروی هوایی این کشور در یک تهاجم گسترده مناطق استراتژیک از جمله فرودگاه تهران را بمباران کرد و به دنبال آن ، جنگ تحمیلی به صورت رسمی آغاز شد.

با شروع جنگ ، هرچند جمهوری اسلامی ایران غافلگیر شده بود و فاقد یک سازمان نظامی توانمند برای مقابله با ماشین جنگی عراق بود اما از این میان ، دو عامل اساسی مانع فروپاشی نظام سیاسی کشور شد ‪- ۱‬کنترل اوضاع توسط حضرت امام(ره) و ‪- ۲‬سیل روز افزون مردم در صحنه سیاسی کشور و گسیل آنها به جبهه‌ها که سازمان یافتن نسبی مردم و بسیج آنها سبب شد حملات ایذایی و چریکی آغاز شود و مانع پیشروی ماشین جنگی عراق گردد.

پس از آن ، بتدریج انسجام عملیاتهای محدود مورد نظر واقع شد. عراق نیز در این مقطع پس از ناکامی در تصرف خوزستان با اتخاذ استراتژی دفاعی در جنگ زمینی و افزایش فشار بر روی شهروندان از طریق جنگ شهرها سعی کرد در کوتاهترین زمان ممکن ، دولت را تسلیم نموده و وادار به مذاکره کند، لیکن موضع سازش ناپذیر امام خمینی(ره) و وفاداری و پشتیبانی مردم از بنیانگذار جمهوری اسلامی ، پاسخ کوبنده ای به تحرکات ایذائی بود.

حدود ‪ ۱۸‬عملیات بصورت کلاسیک و در دوره بنی صدر انجام شد که هیچگونه موفقیتی دربر نداشت.

تهاجم همه جانبه عراق به جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ‪ ۱۳۵۹/۶/۳۱‬از سه جبهه جنوب، میانی و شمال آغاز شد. ارتش عراق ، تهاجم خود را از پنج محور ‪- ۱‬شلمچه برای تصرف خرمشهر و آبادان ‪- ۲‬محور کوشک به طرف اهواز ‪ - ۳‬محور طلائیه به سمت هویزه ‪ - ۴‬محور چزابه به طرف بستان، سوسنگرد و اهواز و ‪ - ۵‬محور فلکه به سمت شوش، دزفول و دهلران آغاز کرد.

در جبهه میانی ، نیروهای دشمن از چهار محور ‪- ۱‬محور مهران ‪- ۲‬محور مندلی به سمت ارتفاعات سومار و نفت شهر ‪- ۳‬محور خسروی -قصر شیرین و ‪- ۴‬محور سلیمانیه -پنجوین جهت تصرف ارتفاعات مریوان و بانه ، وارد عمل شدند.

در جبهه شمالی از محور ازگله به بالا، ابتکار عمل در دست نیروهای محلی و ضد انقلاب داخلی قرار داشت و عراق در نقش پشتیبانی عمل می‌کرد.

در فاصله آغاز جنگ (‪ (۵۹/۶/۳۱‬تا شش ماه پس از آن ، عملیاتهای محدودی از سوی نیروهای خودی انجام شد که به ترتیب عبارتند از :
‪ - ۵۹/۷/۱۳‬عملیات مشترک سپاه پاسداران و ارتش در منطقه موسیان.

‪ - ۵۹/۷/۲۳‬حرکت محدود ارتش در منطقه دزفول.

‪ - ۵۹/۸/۱۵‬شبیخون توسط سپاه پاسداران در منطقه حمیدیه.

‪ - ۵۹/۱۰/۱۴‬حرکت محدود سپاه پاسداران در تنگ حاجیان.

‪ - ۵۹/۱۰/۱۵‬عملیات ارتش هویزه.

‪ - ۵۹/۱۰/۱۹‬عملیات محدود سپاه و ارتش در میمک.

‪ - ۵۹/۱۰/۱۹‬عملیات مشترک سپاه و ارتش در محور آبادان.

‪ - ۵۹/۱۰/۲۰‬عملیات محدود نصر در محور ماهشهر توسط سپاه و ارتش.

‪ - ۵۹/۱۱/۱۲‬عملیات ارتش در ارتفاعات زیل.

‪ - ۵۹/۱۱/۱۸‬عملیات سپاه در منطقه سوسنگرد.

‪ - ۵۹/۱۱/۲۱‬عملیات محدود در منطقه دهلاویه توسط سپاه.

‪ - ۵۹/۱۱/۲۶‬حرکت محدود سپاه در ارتفاعات زیل.

‪ - ۵۹/۱۱/۲۶‬عملیات در محور میمک.

‪ - ۵۹/۱۲/۲۴‬عملیات محدود سپاه در سرپل ذهاب.

‪ - ۵۹/۱۲/۲۴‬عملیات سپاه در گیلان غرب.

‪ - ۵۹/۱۲/۲۶‬عملیات سپاه در محور سوسنگرد.

دفاع مقدس در سال ‪: ۱۳۶۰‬
در نیمه اول سال ‪ ، ۱۳۶۰‬افزایش تجربه رزمندگان اسلام سبب شد تا عملیات چریکی و ایذایی جای خود را به عملیات محدود بدهد و نیروهای اسلام ظرف مدت شش ماه، ‪ ۱۹‬عملیات در جبهه های غرب و جنوب انجام دادند.

همچنین جبهه خودی دریافت که از این پس قادر است ضربات اساسی تری به ارتش عراق وارد کند، بویژه اینکه پس از خلع بنی صدر از ریاست جمهوری و فرماندهی کل قوا ، زمینه بازتری برای حضور نیروهای انقلابی در صحنه تصمیم گیری جنگ فراهم شد و ارتش و سپاه توانستند با همکاری یکدیگر به مقابله با دشمن بپردازند.

در نیمه دوم سال ‪، ۱۳۶۰‬استراتژی تدوین شده موسوم به طرحهای کربلا به اجرا گذاشته شد. اولین گام در اجرای این استراتژی شکستن حصر آبادان بود. این عملیات زمینه ساز آزاد سازی خرمشهر شد و باور مسوولان جنگ را نسبت به امکان دستیابی به پیروزیهای بیشتر مضاعف ساخت.

‪ - ۶۰/۱/۱‬عملیات محدود و مشترک سپاه و ارتش در ارتفاع قوچ سلطان.

‪ - ۶۰/۱/۱۵‬عملیات سپاه و ارتش در محور کرخه -دزفول .

‪ - ۶۰/۱/۲۵‬عملیات سپاه و ارتش در محور شوش .

‪ - ۶۰/۲/۲‬عملیات مشترک سپاه و ارتش در ارتفاع بازی دراز.

‪ - ۶۰/۲/۲۵‬عملیات ارتش و سپاه در محور آبادان .

‪ - ۶۰/۲/۳۱‬عملیات سپاه و ارتش در محور شوش -سوسنگرد.

‪ - ۶۰/۳/۱۱‬عملیات محدود سپاه در منطقه نوسود.

‪ - ۶۰/۳/۱۵‬عملیات محدود سپاه در منطقه نوسود.

‪ - ۶۰/۳/۲۱‬عملیات ارتش و سپاه در محور دارخوین .

‪ - ۶۰/۴/۲‬عملیات محدود و مشترک سپاه و ارتش در محور دزفول.

‪ - ۶۰/۴/۱۱‬عملیات سپاه و ارتش در محور نوسود.

‪ - ۶۰/۵/۳‬عملیات سپاه در محور جاده ماهشهر.

‪ - ۶۰/۵/۵‬عملیات مشترک ارتش و سپاه در حمیدیه(طراح).

‪ - ۶۰/۵/۱۲‬عملیات مشترک و محدود سپاه در محور طراح.

‪ - ۶۰/۶/۱۰‬حرکت محدود سپاه در محور طراح.

‪ - ۶۰/۶/۱۰‬عملیات در محور حمیدیه توسط سپاه و ارتش.

‪ - ۶۰/۶/۱۱‬عملیات نصر در غرب تپه الله اکبر توسط ارتش وسپاه.

‪ - ۶۰/۶/۱۱‬عملیات مشترک ارتش و سپاه در ارتفاع بازی دراز.

‪ - ۶۰/۶/۲۷‬عملیات در غرب سوسنگرد توسط سپاه.

‪ - ۶۰/۷/۵‬عملیات ثامن الائمه در شمال آبادان و شرق کارون بطور مشترک توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران انجام شد.

استعداد خودی در این عملیات را ‪ ۹‬تیپ، ‪ ۹‬گردان پیاده منهای توپخانه و پنجاه قبضه ضد هوایی بود و در مقابل توان دشمن را ‪ ۶‬تیپ زرهی و پیاده ، یک گروهان موشک ضد تانک میلان، سه آتشبار ضد هوایی و دو آتشبار توپخانه سبک تشکیل داد.

در این عملیات ‪ ۱۵۰‬کیلومتر مربع از خاک میهن اسلامی از جمله دو جاده استراتژیک اهواز -آبادان و ماهشهر -آبادان ،آزاد و شهر آبادان از محاصره دشمن خارج شد.

تلفات انسانی نیروهای عراق در عملیات ثامن الائمه بالغ بر یک هزارو ‪ ۸۰۰‬اسیر و یک هزارو‪ ۵۰۰‬تا دوهزار کشته و زخمی بود.

در این عملیات ‪ ۹۰‬دستگاه تانک و نفربر، ‪ ۱۰۰‬خودرو، دو دستگاه پل پی ام پی ارتش عراق منهدم شد و همچنین ‪ ۱۶۰‬دستگاه تانک و نفربر، ‪۱۵۰‬ خودرو، ‪ ۳۰‬دستگاه لودر و بلدوزر و هفت قبضه توپ به غنیمت نیروهای ایران درآمد.

‪ - ۶۰/۹/۸‬عملیات طریق القدس با همکاری مشترک سپاه و ارتش در منطقه بستان انجام شد.

استعداد قوای خودی در این عملیات ‪ ۵‬تیپ پیاده، ‪ ۴‬تیپ زرهی و ‪ ۴‬گردان توپخانه بود و دشمن از ‪ ۶‬تیپ زرهی، ‪ ۵‬تیپ پیاده و ‪ ۳‬گروه جیش الشعبی استفاده می‌کرد.

در این عملیات ‪ ۶۵۰‬کیلومتر از خاک ایران از جمله شهرستان بستان از اشغال نیروهای عراقی خارج شد و از نیروهای دشمن ‪ ۵۴۹‬نفر اسیر و هشت هزار و ‪ ۵۰۰‬نفر کشته و یا زخمی شدند.

نیروهای خودی در این عملیات موفق شدند ‪ ۱۸۰‬دستگاه تانک و نفربر، ‪ ۲۰۰‬دستگاه خودرو، ‪ ۱۲‬فروند هواپیما و چهار فروند هلیکوپتر را منهدم کرده و ‪ ۱۷۰‬دستگاه تانک و نفربر، ‪ ۲۵۰‬دستگاه خودرو، ‪ ۱۵۰‬دستگاه تجهیزات و ‪ ۱۹‬قبضه توپ را به غنیمت خود درآوردند.

‪ - ۶۰/۹/۱۲‬عملیات ضربت ذوالفقار.

‪ - ۶۰/۹/۲۰‬عملیات مشترک سپاه و ارتش تحت عنوان مطلع الفجر در منطقه گیلان غرب.

‪ - ۶۰/۱۰/۱۲‬عملیات ارتش و سپاه در محور مریوان -پاوه.

‪ - ۶۰/۱۰/۱۲‬عملیات در منطقه ریجاب.

‪ - ۶۰/۱۲/۱‬عملیات توسط ارتش و سپاه در چزابه.

دفاع مقدس در سال ‪: ۱۳۶۱‬
با آغاز سال جدید، ضربات قاطع مدافعان انقلاب اسلامی سبب دگرگونی عمیق در توازن جنگ شد. عملیات "فتح المبین" که از جانب امام امت(ره)، " فتح الفتوح " لقب گرفت، ضربات جبران ناپذیری بر ارتش بعث عراق وارد کرد و موجب آزاد سازی مناطق استراتژیک وسیعی شد.

ادامه دارد ...