آزبست بلای جان کرمانیها

از 15 سال پیش بحث خطرساز بودن کارخانه کرمانیت که تولید کننده فرآورده های آزبستی برای محیط زیست و سلامت انسانها است مطرح شد که قرار گرفتن این کارخانه در حومه شهر کرمان اهمیت این مسئله را دو چندان می کند.

به گزارش خبرگاری مهر  طبق تحقیقات صورت گرفته این ماده یکی از مواد خطرساز در خصوص ابتلاء به انواع بیماری های سرطان به خصوص سرطان ریه و نای است که دوره پنهان این بیماری نیز 15 سال برآورد می شود.

صنعت آزبست یا همان پنبه نسوز سالهاست در دنیا به عنوان یک صنعت آلوده کننده معرفی شده است و استفاده از این ماده در بسیاری از کشورهای جهان ممنوع شده است و طبق اعلام سازمان محیط زیست، استفاده از این ماده خطرساز در صنایع ممنوع اعلام شده است.

ماده سرطان‌زای آزبست در حالی در بسیاری از صنایع ایران مورد استفاده قرار می گیرد که به سبب وجود دلایل قاطع علمی در خصوص اثرات سو بر سلامت انسان هم اکنون در 40 کشور دنیا از چرخه تولید حذف شده است.

موارد استفاده از این ماده در ساخت ایرانیت، عایق های حرارتی، عایق های سقف و تولید لوله های مختلف است که همچنان ادامه دارد. 

استفاده این ماده خطرناک در لنت خودرو ها به خصوص در شهرهای پرترافیک بسیار خطرناک است زیرا که پس از هر ترمز و داغ شدن لنت ها ذرات سرطان زای آزبست در محیط اطراف پراکنده می شود و این ذرات سبب تولید بوی لنت ها می شود.

ارائه گزارش‌های علمی مستند در مورد عوارض جبران ‌ناپذیر آزبست بر روی سلامت انسان و محیط زیست سبب تدوین مصوبه‌ ای توسط شورای عالی محیط زیست کشور درسال 79 با هدف حذف آزبست از صنایع و به خصوص بخش ساختمان سازی شد.

نام آزبست از ریشه یونانی "آزبستوز" گرفته شده و به دلیل تشکیل شدن از الیاف بلند و بدون شکل که قادر به انحلال در نسوج بدن هستند از خطرناک ترین مواد معدنی به حساب می آید.

به نظر می رسد تاکنون در خصوص خطرناک بودن این ماده به مردم اطلاع رسانی دقیقی صورت نگرفته است و ادامه استفاده از این ماده معدنی خطرناک می تواند سلامت جامعه را با خطرات جدی مواجه کند در حالیکه می توان با جایگزینی این ماده با مواد کم خطرتر از اثرات استفاده از آن کاست اما کم هزینه و در دسترس بودن این کانی معدنی سبب شده است صنایع کمتر به خطرناک بودن استفاده از این ماده توجه داشته باشند.

در واقع ویژگی های منحصر به فرد آزبست سبب شده است کمتر کسی به بحث حذف این ماده از چرخه صنعت به صورت جدی فکر کند.

ویژگی های این ماده از جمله نسوز بودن، استحکام و عایق حرارتی بسیار منحصر به فرد است و در واقع جایگزین‌های آن گران و به‌ طور کامل نیز این ویژگی‌ها را ندارد و صنایع نیز به استفاده از این ماده بسیار راغب هستند.

این ماده در صورت گسترش در محیط اطراف به دلیل سبک بودن الیاف تشکیل دهنده وارد سیستم تنفسی و کیسه‌های هوایی می‌شود و به مرور زمان باعث سوراخ شدن کیسه‌ها و خروج مایع درون آن‌ها که ماده اصلی تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن است خواهد شد و در دوره زمانی 15 ساله حجم هوای تنفسی کاهش می یابد و بیمار پس از بروز بیماری دچار بیماری تنگی نفس شدید و در واقع سرطان ریه می شود.

"آزبستوس" یا سرطان ریه و مزوتلیوم از جمله بیماریهای خطرناکی است که در نتیجه‌ تاثیرات آزبست در انسان بروز می‌ کند. آزبستوس نوعی بیماری ریوی است که در نتیجه‌ تنفس الیاف بسیار نازک آزبستی به وجود می‌آید.

این الیاف بسیار پایدار است بنابراین در محیط اطراف حل نمی شوند و تا سالیان متمادی در بافت ریه باقی می ماند و باعث سفتی بافت ریه و تنگی نفس می ‌شود و باید گفت که بیماری آزبستوس قابل علاج نیست.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در گفتگو با مهر اظهار داشت: اینکه مواد آزبستی برای سلامت جامعه خطرآفرین است و در بسیاری از کشورهای جهان استفاده از این ماده ممنوع شده است یک حقیقت است. 

حسین صافی زاده افزود: این ماده می تواند در بروز بیماری های سرطان به خصوص سرطان ریه و نای تاثیر مستقیم داشته باشد.

وی گفت: اخطارهای بهداشتی لازم در خصوص استفاده از این ماده به وسیله همکاران دانشگاه علوم پزشکی به کارخانه کرمانیت داده شده است و باید مسئولان این کارخانه در این خصوص اقدام کنند.

وی افزود: این ماده عملا در بسیاری از موارد دیگر نیز مورد استفاده دارد و در محیط زندگی یافت می شود که می توان به عایق های سقف، ترمز ماشین، سقف های ایرانیت و ساخت لوله های آب و عایق لوله ها اشاره کرد.

مدیرکل محیط زیست استان کرمان نیز در زمینه فعالیت این کارخانه و میزان آلودگی محیت زیست به مهر گفت: سیاست کلی سازمان محیط زیست بر مبنای اصلاح قرار دارد در استان کرمان 60 تا70 واحد بزرگ صنعتی وجود دارد که به دلیل نوع فعالیت می توانند برای محیط زیست اطراف خطرآفرین باشند.

وی گفت: این واحدها به صورت مستمر به وسیله بازیرسان محیط زیست تحت نظارت قرار گرفته اند و در کنار این اقدام ملزم به خود اظهاری نیز هستند.

عباسعلی دامنگیر افزود: در صورت بروز هرگونه تخلف در زمینه آلودگی محیط زیست به صورت کتبی اخطار دریافت می کنند و درصورتی که در عملکرد خود تغییری ایجاد نکنند بعد از سه اخطار مکتوب در فاصله زمانی محدود به مراجع قضایی معرفی می شوند.

وی با اشاره به تعطیلی هشت واحد کوچک صنعتی به دلیل رعایت نکردن قوانین محیط زیست در ماههای گذشته گفت: اکثر واحد های صنعتی نسبت به اخطارها عکس العمل نشان داده و به اصلاح روش کار می پردازند اما در صورت عدم توجه چاره ای جز برخورد قانونی باقی نمی ماند.

دامنگیر در خصوص کارخانه کرمانیت کرمان افزود: این کارخانه در فاصله نزدیکی از شهر کرمان واقع شده است و به دلیل استفاده از مواد آزبست می تواند برای سلامتی مردم و محیط زیست اطراف خطرآفرین باشد.

وی گفت: کارخانه کرمانیت تاکنون اخطارهای قانونی را دریافت کرده است و درصورت عدم توجه به تغییر خط تولید نسبت به برخورد قانونی اقدام می کنیم.

دامنگیر افزود: چندین سال است که در زمینه عدم استفاده از آزبست در این کارخانه پیگیریهایی انجام شده است و طبق آخرین اخبار این کارخانه در خصوص تغییر خط تولید با یک شرکت خارجی قرارداد بسته است اما اگر طی سه ماه آینده در این زمینه اقدام اساسی انجام ندهند از ادامه فعالیت این کارخانه به دلیل آلودگی محیط زیست جلوگیری خواهد شد.

مدیرکل امور کار و تامین اجتماعی استان کرمان نیز به خبرنگار مهر در زمینه بحث سلامت کارگران این کارخانه گفت: برای تایید سلامت و بهداشت محیط کار این کارخانه باید مرکز تحقیقات اداره کار با توافق هیئت مدیره این کارخانه از محیط کارخانه کرمانیت نمونه برداری و نتایج آزمایشات اعلام شود که تاکنون چنین توافقی واصل نشده است.

سید جواد منصوری گفت: امیدواریم هیئت مدیره این کارخانه برابر قانون و برای صیانت از سلامت کارگران به دنبال پی گیری مسائل مطرح شده باشد.

وی گفت: در صورت توافق هیئت مدیره کرمانیت مرکز تحقیقات در اسرع وقت نسبت به انجام آزمایشات اقدام می کند و طی چهار هفته نتایج را به اطلاع عموم خواهد رساند.

وی خاطرنشان کرد: تاکنون در خصوص خطرساز بودن محیط این کارخانه چیزی گزارش نشده است.

منصوری افزود: آمادگی لازم برای بررسی سلامت بهداشت کار در این کارخانه وجود دارد.

به نظر می رسد در خصوص اصلاح خط تولید این کارخانه باید با استفاده از اهرم های قانونی موجود اقدامات لازم به صورت جدی تر توسط مسئولان استان کرمان و حتی در سطح ملی صورت پذیرد.