نماینده ارشاد مامور احقاق حق خبرنگاران در استفاده از بازنشستگی

"پرویز داودی" معاون اول رییس جمهوری متن مصوبه ای را برای اجرا ابلاغ کرد که به استناد آن بازنشستگی پرسنل باسابقه مراکز و سازمان خبری با استفاده از مشاغل سخت و زیان آور در مشاغل خبرنگاری تسهیل می شود.

این مصوبه که اصلاح موادی از آیین نامه اجرایی مشاغل سخت و زیان آور نام گرفت و به تایید "محمود احمدی نژاد" رییس جمهوری اسلامی ایران رسید، در اواخر سال گذشته برای اجرا به وزارتخانه های رفاه و تامین اجتماعی، کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان تامین اجتماعی ابلاغ شد.
بر اساس این گزارش، وزیران عضو کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک به پیشنهاد مشترک وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوبه کردند "نماینده ای از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تعیین مصادیق خبرنگاری و مباحث مرتبط با این حرفه" در کمیته های بدوی و تجدیدنظر استانی تشخیص مشاغل سخت و زیان آور حضور داشته باشد.
رونوشتی از این اصلاحیه به دفاتر مقام معظم رهبری، رییس قوه قضاییه، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام و معاون اول رییس جمهوری، معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری، معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهوری، معاونت حقوقی و امور مجلس رییس جمهوری، معاونت اجرایی رییس جمهوری، دیوان محاسبات کشور، دیوان عدالت اداری، سازمان بازرسی کل کشور، اداره کل قوانین مجلس شورای اسلامی، اداره کل حقوقی همه وزارتخانه ها، سازمان ها و موسسات دولتی، نهادهای انقلاب اسلامی، روزنامه رسمی کشور، دبیرخانه شورای اطلاع رسانی دولت و دفتر هیات دولت ابلاغ شد.
بر اساس ماده یک آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور، کارهای سخت و زیان‌آور کارهایی است که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی، بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال بیمه ‌شده تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیتهای طبیعی - جسمی و روانی - در وی ایجاد می‌شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن باشد.
مشاغل سخت و زیان‌آور موضوع این ماده به دو گروه تقسیم می‌شوند، مشاغلی که صفت سخت و زیان‌آوری با ماهیت شغلی وابستگی دارد، اما می‌توان با بکارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط کارفرما سختی و زیان‌آوری آنها را حذف کرد.
همچنین مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان‌آور بوده و با بکارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما، صفت سخت و زیان‌آوری آنها کاهش یافته، ولی کماکان سخت و زیان‌آوری آنها حفظ می‌شود در زمره مشاغل سخت و زیان آور قرار دارد.
بر اساس تبصره ای از این ماده، مشمولین قانون "نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آورـ مصوب 1367ـ و اصلاحات بعدی آن" و همچنین مشمولین قانون "حفاظت در برابر اشعه ـ مصوب 1368ـ " تابع قوانین و مقررات مربوط خواهند بود.
در ماده دو این آیین نامه آمده است: تعیین سخت و زیان‌آور بودن مشاغل موضوع ماده یک و انواع آن حسب درخواست کارگر، کارفرما، تشکل ها، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی در هر کارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط کار توسط کارشناسان بهداشت حرفه‌ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و بازرسان کار وزارت کار و امور اجتماعی و با تأیید توسط کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی موضوع این آیین‌نامه انجام می‌گیرد.
در تبصره ای از این ماده آمده است: در موارد مشمول تعریف مشاغل سخت و زیان آور در ماده یک این آیین‌نامه که استاندارد حدود تماس شغلی عوامل بیماری‌زا و سخت و زیان‌آور وجود دارد، اتخاذ تصمیم قطعی در کمیته‌ها مستلزم اندازه‌گیری و اظهارنظر کارشناسان بهداشت حرفه‌ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا سایر مراکز دارای مجوز از این وزارتخانه است.
ماده سه این آیین نامه صراحت دارد: کارفرمایان کارگاه های دایر که از تاریخ تصویب این آیین‌نامه تمام یا برخی از مشاغل آنها در کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی یا شورای‌عالی حفاظت فنی، سخت و زیان‌آور شناخته شده یا می‌شود، مکلفند در مدت دو سال از تاریخ ابلاغ تصمیم قطعی کمیته یا شورا حسب مورد نسبت به ایمن‌سازی عوامل و شرایط محیط کار مطابق حدمجاز و استانداردهای مشخص‌شده در قانون کار و آیین‌نامه‌های مربوط مصوب شورای‌عالی حفاظت فنی و سایر قوانین موضوعه در این زمینه اقدام و صفت سخت و زیان‌آوری مشاغل موضوع تبصره مشاغل سخت و زیان آور در ماده یک را حذف و نتیجه را کتباًَ به کمیته بدوی موضوع ماده هشت این آیین‌نامه برای بررسی و تأیید گزارش کند.
بر اساس تبصره ای از این ماده، وزارتخانه‌های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلفند کارگاه هایی که مشاغل آنها سخت و زیان‌آور شناخته شده است و یا طبق این آیین‌نامه سخت و زیان‌آور تعیین می‌شود، پس از گذشت مهلت مقرر در این ماده بازدید و نتیجه را کتباً به کمیته بدوی استان گزارش کند.
در ماده چهار این آیین نامه آمده است: کارفرمایان مکلفند شاغلین در کارهای سخت و زیان‌آور را حداقل سالی یک بار به منظور آگاهی از روند سلامتی و تشخیص بهنگام بیماری و پیشگیری از فرسایش جسمی و روحی آنان توسط مراکز بهداشتی و درمانی مورد معاینه قرار داده و نتیجه را در پرونده‌های مربوط ضبط و یک نسخه از آن را به سازمان تأمین اجتماعی ارایه کنند.
بر اساس تبصره ای از این ماده، تغییر شغل بیمه‌شده که در معرض فرسایش جسمی و روحی ناشی از اشتغال در کارهای سخت و زیان‌آور باشد بر اساس مقررات پیش‌بینی‌شده در قانون کار صورت می‌گیرد.
همچنین در تبصره دیگری از این ماده، معایـنات قبـل از استخدام طبق ماده 90 قانون تأمـین اجتماعی ـ مصوب 1354ـ انجام می‌شود.
تبصره سه این ماده نیز صراحت دارد: در صورت عدم انجام تکالیف مقرر در بند دو جزء "الف" ماده واحده قانون اصلاح تبصره دو الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76، مصوب 1371 ـ مصوب1380ـ ، سازمان تأمین اجتماعی ضمن انجام تعهدات قانونی نسبت به بیمه‌شده، هزینه‌های وارده را مطابق ماده 90 قانون تأمین اجتماعی از کارفرمای مربوطه وصول خواهد کرد.
در ماده پنج این آیین نامه آمده است: به استناد تبصره یک ماده 96 قانون کار مقررات و ضوابط انجام معاینات پزشکی موضوع ماده چهار این آیین‌نامه اعم از قبل از استخدام و ادواری اختصاصی و هرگونه معاینه پزشکی دیگر در این ارتباط مطابق با دستورالعمل و آیین‌نامه‌های جاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد بود.
بر اساس تبصره ای از این ماده، وزارت بهداشت،‌ درمان و آموزش پزشکی موظف است تمهیدات لازم برای اعلام نتایج معاینات موضوع این ماده را متناسب با شرح وظایف سازمانهای ذی‌ربط به عمل آورد.
ماده شش این آیین نامه صراحت دارد: کمیته بدوی استان موظف است حسب گزارش کارشناسان موضوع ماده دو بررسی و در صورت تأیید، حذف یا کاهش صفت سخت و زیان‌آور به ترتیب در مشاغل سخت و زیان آور مراتب را برای خروج کارگاه از شمول این آیین‌نامه به مراجع ذی‌ربط ابلاغ کند و در صورت عدم حذف صفت سخت و زیان‌آوری محیط کار در مشاغل سخت و زیان آور در مهلت مقرر، مطابق قانون کار از سوی وزارتخانه‌های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از طریق مراجع ذی‌صلاح اقدام لازم به عمل می‌آید.
بر اساس تبصره ای از این ماده، در صورتی که گزارش کارشناسان موضوع این ماده پس از تأیید کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی حسب مورد حاکی از عدم کاهش یا حذف عوامل زیان‌آور و بیماری زای محیط کار در مهلت مقرر در قانون باشد، اقدامات لازم بر حسب مورد مطابق قانون کار از سوی وزارتخانه‌های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عمل خواهد آمد.
در ماده هفت این آیین نامه آمده است: سیاستگذاری کشوری کارهای سخت و زیان‌آور موضوع این آیین‌نامه و رسیدگی به درخواست کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی موضوع ماده هشت و همچنین نظارت و هماهنگی بر فعالیت کمیته‌های مذکور در این آیین‌نامه به عهده شورای‌عالی حفاظت فنی است.
دستورالعمل اجرایی نحوه فعالیت این کمیته‌ها و نظارت بر آنها به پیشنهاد وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی به تصویب شورای‌عالی حفاظت فنی خواهد رسید.
بر اساس تبصره ای از این ماده، مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی یا معاون وی یا معاون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با حق رأی در زمینه کارهای سخت و زیان‌آور موضوع این آیین‌نامه عضو شورای‌عالی حفاظت فنی خواهند بود.
ماده هشت آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور صراحت دارد: به منظور تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان‌آور بر اساس ضوابط و سیاست‌گذاریهای شورای‌عالی حفاظت فنی و مقررات مربوط، کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی هر کدام با پنج عضو اصلی و پنج عضو علی‌البدل برای مدت سه سال منصوب می‌شوند و انتصاب مجدد آنان بلامانع است.
اعضای کمیته بدوی را معاون روابط کار سازمان کار و امور اجتماعی استان و یا نماینده وی به عنوان رییس جلسه، معاون امور بیمه‌ای اداره کل تأمین اجتماعی استان و یا نماینده وی، کارشناس مسوول بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی ذی‌ربط ، نماینده کارگران حسب معرفی تشکل حایز اکثریت استان بنا به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان، نماینده کارفرمایان حسب معرفی کانون انجمنهای صنفی کارفرمایی استان، معاون اداره کل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تعیین مصادیق خبرنگاری و مباحث مرتبط با این حرفه تشکیل می دهد.
همچنین بر اساس تبصره ای از این ماده، جلسات کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی در سازمان کار و امور اجتماعی استان تشکیل و با حضور چهار نفر از اعضای اصلی یا علی‌البدل رسمیت می‌یابد و تصمیمات جلسه با اکثریت آراء حاضرین معتبر و لازم‌الاجرا است.
در تبصره دیگری از این ماده آمده است: در استان هایی که دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مستقل وجود دارد، در صورت طرح پرونده‌های مرتبط با منطقه تحت پوشش، کارشناس مسوول بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی این دانشکده، جایگزین کارشناس مسوول بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه خواهد بود.
بر اساس تبصره دیگری از این ماده، با تصویب کمیته استانی دعوت از افراد صاحب‌نظر و اساتید مربوط جهت شرکت در جلسات بدون حق رأی بلامانع است.
تبصره چهار این ماده صراحت دارد: در صورتی که مجمع و کانون های استانی تشکل های کارگری و کارفرمایی موضوع بندهای چهار و پنج ایجاد نشده باشند، نمایندگان مزبور از بین اعضای تشکل های حایز اکثریت به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان و با انتخاب تشکل ذی‌ربط استان معرفی می‌شوند.
همچنین بر اساس تبصره دیگری از این ماده، رأی کمیته بدوی در مدت پانزده روز اداری از تاریخ ابلاغ قابل ‌تجدیدنظرخواهی است و در صورتی‌که هر یک از طرفین - کارگر و کارفرما - به رأی بدوی اعتراض داشته باشند، درخواست تجدیدنظر خود را کتباً به سازمان کار و امور اجتماعی محل تسلیم خواهند کرد.
در تبصره دیگری آمده است:‌ هیچ یک از اعضای کمیته‌های بدوی همزمان نمی‌توانند عضو کمیته تجدیدنظر باشند. همچنین اعضای مذکور نمی‌توانند در جلسه تجدیدنظر پرونده‌هایی که در هنگام رسیدگی بدوی به آن رأی داده‌اند، با حق رأی شرکت کنند.
بر اساس این آیین نامه ترکیب کمیته تجدیدنظر استان شامل رییس سازمان کار و امور اجتماعی استان به عنوان رییس کمیته، مدیر کل تأمین اجتماعی استان، معاونت بهداشتی دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ذی‌ربط ، نماینده کارگران حسب معرفی تشکل حایز اکثریت استان بنا به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان، نماینده کارفرمایان با معرفی کانون انجمن های صنفی کارفرمایی استان،
مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تعیین مصادیق خبرنگاری و مباحث مرتبط با این حرفه خواهد بود.
بر اساس تبصره ای از این ماده، رأی کمیته تجدیدنظر استان از تاریخ ابلاغ قطعی و لازم‌الاجرا است و در تبصره ای دیگر آمده است: در صورتی که مجمع و کانون های استانی تشکل های کارگری و کارفرمایی موضوع بندهای چهار و پنج ایجاد نشده باشند، نمایندگان مزبور از بین اعضای تشکل های حایز اکثریت به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان و با انتخاب تشکل ذی‌ربط استان معرفی می‌شوند.
در تبصره دیگری از این ماده آمده است: در صورت تساوی آرای موافق و مخالف اعم از بدوی و تجدیدنظر، جلسه بعدی با حضور همه اعضا تشکیل خواهد شد.
در تبصره این ماده نیز آمده است: کمیته‌های استانی موظفند در آراء صادره نوع سخت و زیان‌آوری مشاغل را که در زمره مشاغل سخت و زیان آور در ماده یک این آیین‌نامه است، تعیین کنند.
تبصره پنج این ماده صراحت دارد: در استان هایی که دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی مستقل وجود دارد، در صورت طرح پرونده‌های مرتبط با منطقه تحت پوشش، معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی جایگزین معاونت بهداشتی دانشگاه می‌شود.
در ماده 9 این آیین نامه آمده است: وظایف کمیته‌های بدوی بررسی، تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان‌آور با مواد این آیین‌نامه که توسط بیمه‌شده، کارفرما، وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی و تشکل ها به عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور معرفی شده و اعلام نتیجه به متقاضی و سازمان های ذی‌ربط از سوی رییس کمیته بدوی، رسیدگی مواردی که با اتخاذ تدابیر لازم حالت سخت و زیان‌آوری شغل یا مشاغل از بین رفته و در زمره مشاغل عادی درآمده‌اند و اعلام آن به مراجع ذی‌ربط به منظور حذف امتیازاتی که به کار سخت و زیان‌آور تعلق گرفته است و اجرای سیاستها و مصوبات شورای‌عالی حفاظت فنی است.
همچنین وظایف کمیته‌های تجدیدنظر استانی عبارت است از رسیدگی، اظهارنظر و تصمیم‌گیری در خصوص اعتراض به آرای کمیته‌های بدوی استانی موضوع ماده هشت این آیین‌نامه که توسط بیمه شده یا کارفرما درخواست شده است و اعلام نتیجه به متقاضی و سازمانهای ذی ربط از سوی رییس کمیته تجدید نظر خواهد بود.
در ماده 10 این آیین نامه آمده است: وزارت بهداشت،‌ درمان و آموزش پزشکی تغییرات حدود تماس شغلی آلاینده‌های محیط کار و عوامل بیماری زا را به شورای‌ عالی حفاظت فنی اعلام و این شورا مراتب را به کمیته‌های استانی، کارهای سخت و زیان‌آور برای اجرا ابلاغ می‌کند.
ماده 11 آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور صراحت دارد: علاوه بر کارهای سخت و زیان‌آور مشخص شده طبق مصوبات شورای‌عالی حفاظت فنی و موارد تأیید شده توسط کمیته‌های استانی، موارد زیر نیز سخت و زیان‌آور شناخته می‌شوند.
1ـ مشاغلی که در ندامتگاه‌ها و زندان‌ها مستقیماً با زندانی ارتباط دارند.
2ـ مشاغلی که مستقیماً در مراکز روان درمانی با بیماران روانی مرتبط هستند.
3ـ خبرنگاری
بر اساس تبصره ای از این ماده مصادیق خبرنگاری با تأیید کمیته بدوی موضوع ماده هشت تعیین می‌شود.
در ماده 12 این آیین نامه آمده است: نحوه توالی و تناوب اشتغال در مشاغل سخت و زیان‌آور به شرح زیر تعیین می‌شود:
1ـ ایام زیر چنانچه در فواصل اشتغال به کارهای سخت و زیان‌آور واقع شود، به عنوان سابقه اشتغال در کارهای سخت و زیان‌آور محسوب می‌شود.
الف ـ تعطیلات هفتگی
ب ـ تعطیلات رسمی
ج ـ ایام استفاده از مرخصی استحقاقی
د ـ ایام استفاده از مرخصی بابت ازدواج یا فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان به مدت سه روز با دریافت دستمزد در مورد مشمولان قانون کار.
هـ ـ ایام استفاده از مرخصی استعلاجی یا استراحت پزشکی اعم از اینکه حقوق ایام مزبور توسط کارفرما پرداخت شود و یا اینکه بیمه شده از غرامت دستمزد ایام بیماری استفاده کرده باشد.
و ـ تمام یا قسمتی از خدمت نظام وظیفه در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل یا حضور داوطلبانه در جبهه.
ز ـ دوران اسارت یا محکومیت سیاسی که بیمه شده بر اساس آن به عنوان آزاده شناخته شده باشد، حسب تقاضای وی.
2ـ ایام و موارد زیر چنانچه در فواصل اشتغال بیمه شده به کارهای سخت و زیان‌آور واقع شود، موجب زایل شدن توالی اشتغال در کارهای سخت و زیان‌آور نمی‌شود.
الف ـ ایام خدمت وظیفه سربازی - دوران ضرورت و احتیاط - مشروط به اینکه بیمه شده حداکثر تا دو ماه پس از پایان خدمت به کار سابق خود برگشته و یا اینکه در کار دیگری که سخت و زیان‌آور شناخته شده مشغول به کار شده باشد.
ب ـ دوران توقیف بیمه شده در صورتی که منتهی به محکومیت وی نشود و یا اینکه کارفرما بر اساس تکلیف قانونی حقوق دوران مزبور را به بیمه شده پرداخت کند.
ج ـ ایام حالت تعلیق که به واسطه عوامل قهریه طبیعی و یا حوادث و مخاطرات اجتماعی مانند سیل،‌ زلزله، جنگ و آتش‌سوزی که خارج از اراده کارفرما و بیمه شده بوده و در نتیجه آن، کارگاه به طور موقت تعطیل می‌شود.
د ـ ایام استفاده از مقرری بیمه بیکاری مشروط بر اینکه بیمه شده قبل از برقراری بیمه بیکاری در مشاغل سخت و زیان‌آور اشتغال به کار داشته و در حین مقرری‌بگیری و یا حداکثر تا دو ماه پس از اتمام دوره مزبور در مشاغلی که سخت و زیان‌آور شناخته شده مشغول به کار شده یا طبق این آیین‌نامه بتواند بازنشسته شود.
هـ ـ ایام خدمت در جبهه که به تأیید مراجع ذی‌صلاح رسیده باشد.
و ـ دوران اسارت یا محکومیت سیاسی که بیمه شده بر اساس آن به موجب قانون آزاده شناخته شده باشد.
ز ـ ایام بلاتکلیفی بیمه شده که مستند به آرای صادره از سوی مراجع حل اختلاف و یا سایر مراجع قانونی منجر به صدور رأی بازگشت به کار یا پرداخت حقوق ایام مزبور شده باشد.
ح ـ ایام استفاده از غرامت دستمزد ایام بیماری که در فاصله زمانی دهم مرداد سال 54 تا چهارم فروردین سال 59 واقع شده باشد.
ط ـ غیبت غیر موجه حداکثر به مدت 10 روز در سال در مورد کارگاه های مشمول قانون کار یا بر اساس مقررات انضباطی، تخلفاتی و یا استخدامی مربوط در کارگاههای غیر مشمول قانون کار که منجر به اخراج، انفصال موقت و یا دایم نشده باشد.
ی ـ مدت یک ماه استفاده از مرخصی بدون حقوق موضوع ماده 67 قانون کار.


3ـ ایام و موارد زیر چنانچه در فواصل اشتغال بیمه شده به کارهای سخت و زیان‌آور واقع شود توالی اشتغال او را از بین برده و موجب تناوب اشتغال وی می‌گردد.
الف ـ استفاده از مرخصی بدون حقوق به مدت بیش از دو ماه به هر منظور و تحت هر عنوان علاوه بر مرخصی مندرج در بند « ی» ردیف (2) این ماده.
ب ـ اخراج، استعفا، انفصال و بازخریدی مشروط بر اینکه حداکثر تا دو ماه در مجموع پس از تاریخ موارد مزبور در مشاغلی که سخت و زیان‌آور شناخته شده مشغول به کار نشده یا طبق این آیین‌نامه نتواند بازنشسته شود.
ج ـ اشتغال در کارها و مشاغل عادی به مدت یک ماه.
د ـ اشتغال در حرف و مشاغل آزاد به مدت یک ماه.
هـ ـ بیمه اختیاری به مدت یک ماه.
و ـ بیکاری بدون دریافت مقرری بیکاری بیش از دو ماه.
ز ـ سایر موارد مشابه.
ماده13ـ شرایط بازنشستگی در کارهای سخت و زیان‌آور به شرح زیر می باشد:
1ـ بیمه شدگانی که حداقل (20 ) سال سابقه کار متوالی یا بیست و پنج (25) سال سابقه کار متناوب و پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان‌آور را داشته باشند، بدون شرط سنی می‌توانند درخواست بازنشستگی از سازمان تأمین اجتماعی نمایند.
2ـ چنانچه کمیسیونهای پزشکی موضوع ماده (91) قانون تأمین اجتماعی قبل از رسیدن بیمه‌شده شاغل در کارهای سخت و زیان‌آور به سابقه مقرر در بند (1) فوق، فرسایش جسمی و روحی وی را ناشی از اشتغال به کارهای سخت و زیان‌آور تشخیص و تأیید نمایند.
3ـ این قبیل بیمه‌شدگان به صرف ارایه درخواست بازنشستگی مجاز به ترک کار نبوده و باید احراز شرایط و استحقاق آنها جهت بازنشستگی پیش از موعد در کارهای سخت و زیان‌آور رسماً از سوی سازمان تأمین اجتماعی به آنها ابلاغ و سپس ترک کار نمایند.
4ـ چنانچه بیمه شده شرایط استفاده از بازنشستگی پیش از موعد در کارهای سخت و زیان‌آور را طبق این آیین‌نامه احراز کند، سازمان تأمین اجتماعی مکلف است نسبت به برقراری مستمری وی از تاریخ ترک کار اقدام نماید.
5 ـ افرادی‌که حداقل 20 سال متوالی یا 25 سال متناوب سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور مربوط به قبل از تاریخ تصویب قانون را داشته باشند و یا در آینده شرایط مذکور را احراز نمایند، می‌توانند درخواست بازنشستگی خود را با رعایت ماده یک این آیین نامه به سازمان تأمین اجتماعی تسلیم نمایند.
در ماده 14 این آیین نامه آمده است: کارفرما مکلف است پس از احراز شرایط بازنشستگی بیمه شده شاغل در کارگاه وی، طبق این آیین‌نامه معادل چهار درصد میزان مستمری برقراری بیمه شده نسبت به سنوات اشتغال او در مشاغل سخت و زیان‌آور را که توسط سازمان تأمین اجتماعی محاسبه و مطالبه می‌شود، به طور یکجا به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کند.
ماده 15 صراحت دارد: آثار محدودیت ها و مزایای مندرج در قانون برای مواردی که بازنشستگی به موجب این آیین‌نامه ایجاد می‌شود، منحصر به همان شغل در همان کارگاه خاص بوده و قابل تسری و تعمیم در دیگر شغل های مشابه در سایر کارگاه ها نیست.
در ماده 16 این آیین نامه آمده است: اجرای این آیین‌نامه در مورد آن دسته از مشمولین قانون تأمین اجتماعی که در مشاغل سخت و زیان‌آور وزارت دفاع و پشتیبانی و نیروهای مسلح و شرکت ها و سازمان های تابعه آن به صورت خرید خدمت مشغول خدمت هستند، با رعایت مقررات و ضوابط نیروهای مسلح و با هماهنگی سازمان تأمین اجتماعی خواهد بود.