درنگی در باب لغو امتیاز تنباکو به فتوای آیت الله میرزا شیرازی

 

مرجعیت دینی و حراست از دستاوردهای دینی و میهنی

«بسم‌الله الرحمن الرحیم الیوم استعمال تنباکو و توتون بِای نحوه کان در حکم محاربه با امام زمان عجل الله تعالی فرجه است.» 

به گزارش خبرنگار فرهنگی «شبکه خبر دانشجو»، حکم میرزای بزرگ شیرازی در باب تحریم توتون و تنباکو، یکی از فرازهای بلند حضور موثر و معتبر مرجعیت شیعی در صحنه سیاسی و اقتصادی جامعه اسلامی است.

وقتی میرزای شیرازی با حکمی در حد یک جمله توانست استعمار پیر، بریتانیای کبیر را به خاک بنشاند، قرار داد ننگینی را که انحصار فعالیت های اقتصادی توتون و تنباکو را به کشور انگلیس می سپرد نابود کرد، چشم ها همگی متوجه نهاد مرجعیت شیعه گشت و تجلی اراده مردم و حفظ و حراست از اصالت حقانیت حقوق آنها را در این نهاد به ظهور و بروزی شگرف و ماندگار کشاند.

بر اساس قرارداد ننگینی که میان ناصر الدین شاه و دولت انگلیس منعقد گشته بود، انحصار اقتصاد این ماده مهم و پر در آمد برای مدت پنجاه سال به استعمار سپرده شده و بخش قابل توجهی از اقتصاد و درآمد مردم به شکلی مذبوحانه و ستمگرانه به یک ابر قدرت استعماری تقدیم شد.

در آن هنگام سید جمال الدین اسد آبادی، منادی بزرگ تفکر مبارزه و جهاد، این روشنفکر متعهد و برجسته دینی، در نامه ای خطاب به میرزای شیرازی که درعراق مستقر بود، با شرح و بیان موقعیتی که برای مردم و دو لت ایران از یک طرف به عنوان بازندگان و خسران دیدگان این معاهده ننگین دولت انگلیس از طرف دیگر به عنوان عامل غارت اموال و ثروت های ملت ایران، میرزای شیرازی را در جریان این موقعیت و امر مهم قرار داد.

میرزای شیرازی نیز با توجه به این امر و دقت و تدبیری که در موضوع اعمال داشت و با در نظر گرفتن جایگاه منحصر بفرد مرجعیت شیعی، در محتوایی تحریم تنباکو را به موقعیتی برای به زانو در ‌آوردن عمال انگلیس تبدیل کرد.

«بسم‌الله الرحمن الرحیم الیوم استعمال تنباکو و توتون بِایِِ نحوه کان در حکم محاربه با امام زمان عجل الله تعالی فرجه است.»

و همین جمله کوتاه و گویا و جدی، فضایی فراهم آورد که تجار و بازرگانان این عرصه، مقادیر متنابهی از تنباکوهای خود را به آتش کشیدند یا در دربار شاه،  قلیان ها را شکستند و وقتی با مخالفت و اعتراض شاه روبرو گشتند با این جمله روبرو شدند که همان کسی که ما را به تو حلال کرده است، همراه آن استعمال این توتون و تنباکو را حرام کرده است.

و این گونه بود که نفوذ کلام مرجعیت دینی، موجی از حرکت های مردمی را در اقشار و محیط های مختلف پدیدآورد و فضا را علیه استعمارانگلیس به سمتی برد که منجر به منحل شدن این قرارداد گشت.

تردیدی نیست که این واقعه، نشانه ای عظیم و مهم و معتبر، بر این نکته است که کارکردها و حایگاه مرجعیت دینی تا چه حد می تواند به حفظ و حراست از دستاوردهای دینی و میهنی این سرزمین مدد رساند و کسانی که سعی در تضعیف این نهاد مقدس ومعتبر دارند، خواسته یا ناخواسته، از روی سادگی یا مغرضانه، بر سر شاخ نشته اند و سود می برند!

یاد و خاطره میرزای بزرگ شیرازی سید جمال الدین اسد آبادی و تمامی رهروان پاک راه آزادی و شرف گرامی باد و راهشان جاودانه و پر رهرو.